Φιλοσοφία της πρόληψης |
Η εξάρτηση από ουσίες είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο άρα και η πρόληψή της δεν μπορεί παρά να είναι και αυτή πολυπαραγοντική, να αναπτύσσεται σε πολλά επίπεδα και προς πολλές κατευθύνσεις, με στόχο την αντιμετώπιση των γενεσιουργών παραγόντων του φαινομένου.
Το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το φαινόμενο της ουσιοεξάρτησης έχει μεταξύ άλλων και τα εξής χαρακτηριστικά : ατομικισμό, καταναλωτικό τρόπο ζωής, αποξένωση, αβεβαιότητα ως προς τις αξίες- στόχους- προτεραιότητες, κοινωνικό αποκλεισμό, διαθεσιμότητα των ουσιών και ανοχή ως προς τη χρήση αυτών. Έρευνες δείχνουν ότι για την εμφάνιση της χρήσης, κατάχρησης και εξάρτησης από ουσίες συμβάλλουν πολλοί και σύνθετοι παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες (ο βαθμός συμμετοχής της καθεμιάς είναι διαφορετικός σε κάθε περίπτωση):
Τα προγράμματα πρόληψης στοχεύουν στην αποδυνάμωση των αιτιολογικών παραγόντων που οδηγούν στον πειραματισμό, τη χρήση ή/ και την κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών. Αναπτύσσονται στους χώρους όπου διαπλάθεται η ανθρώπινη προσωπικότητα: στην οικογένεια, στο σχολείο και την περιβάλλουσα κοινότητα.
Η οικογένεια είναι ο σημαντικότερος θεσμός της κοινωνίας μας. Συμβάλλει στην μετάδοση κοινωνικών αξιών και κανόνων, εδραιώνει το ‘πρέπει και δεν πρέπει’ της συμπεριφοράς που οφείλουν να έχουν τα μέλη της οικογένειας τόσο μέσα όσο και έξω από αυτήν. Τα προγράμματα πρόληψης στο χώρο της οικογένειας έχουν σα στόχο να βελτιώσουν την επικοινωνία στην οικογένεια και να προάγουν υγιείς σχέσεις μεταξύ των μελών. Στο χώρο του σχολείου στοχεύουν να ευαισθητοποιήσουν τους εκπαιδευτικούς και συνολικότερα την σχολική κοινότητα ώστε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Τέλος στο πλαίσιο της συνεργασίας με φορείς της κοινότητας η πρόληψη έχει σα στόχο να μεταδώσει τα μηνύματά της και να εμπλέξει συνολικά όλη την κοινότητα στο έργο της πρόληψης και της προαγωγής της ψυχικής υγείας. Η πρόληψη λειτουργεί προς την κατεύθυνση της δημιουργίας εκείνων των συνθηκών οι οποίες θα επιτρέψουν την ανάπτυξη ουσιαστικής επικοινωνίας και ενεργούς συμμετοχής ώστε να αποφευχθούν πεποιθήσεις και συμπεριφορές που δρουν αρνητικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Με αυτή την έννοια η πρόληψη οδηγεί στην υιοθέτηση θετικής συμπεριφοράς σεβόμενη πάντα την αρχή της προσωπικής επιλογής του ανθρώπου. |